Komornik jako organ władzy publicznej jest funkcjonariuszem publicznym działającym przy sądzie rejonowym. Zawód komornika jest zawodem zaufania publicznego w rozumieniu art. 17 Konstytucji. Zadaniem komornika jest wykonywanie orzeczeń sądu oraz innych tytułów podlegających wykonaniu w drodze egzekucji sądowej, a także wykonuje inne czynności powierzone na gruncie przepisów (doręczenie korespondencji, sporządzenie spisu inwentarza). Komornik ma prawo stosować przewidziane prawem środki przymusu mające na celu wymuszenie spełnienia obowiązku określonego w tytule wykonawczym, a także legitymować osoby w celu ustalenia ich tożsamości.
Tytułem wykonawczym jest tytuł egzekucyjny zaopatrzony w klauzulę wykonalności (chyba że ustawa stanowi inaczej). Tytuł wykonawczy uprawnia stronę do wykonania tytułu egzekucyjnego w drodze egzekucji sądowej. Treść sądowej klauzuli wykonalności została określona w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 6 sierpnia 2014 r. w sprawie określenia brzmienia klauzuli wykonalności i ma następujące brzmienie: „W imieniu Rzeczypospolitej Polskiej, dnia ….. 20….. r. Sąd ….. w ….. / Referendarz sądowy w Sądzie ….. w .…. stwierdza, że niniejszy tytuł uprawnia do egzekucji w całości / w zakresie ….. oraz poleca wszystkim organom, urzędom oraz osobom, których to może dotyczyć, aby postanowienia tytułu niniejszego wykonały, a gdy o to prawnie będą wezwane, udzieliły pomocy.”
Komornik działa na obszarze swojego rewiru, którym jest obszar właściwości sądu rejonowego, przy którym działa komornik. Jednakże wierzyciel ma prawo wyboru komornika na obszarze właściwości sądu apelacyjnego (Komornik Sądowy w Szczecinie może prowadzić sprawy według właściwości Sądu Apelacyjnego w Szczecinie), na którym znajduje się siedziba kancelarii komornika właściwego zgodnie z przepisami ustawy – Kodeks postępowania cywilnego, z wyjątkiem spraw:
1) o egzekucję z nieruchomości;
2) o wydanie nieruchomości;
3) o wprowadzenie w posiadanie nieruchomości;
4) o opróżnienie pomieszczeń, w tym lokali mieszkalnych, z osób lub rzeczy;
5) w których przepisy o egzekucji z nieruchomości stosuje się odpowiednio.
Wierzyciel tymczasowo uiszcza niezbędne należności w celu pokrycia kosztów postępowania egzekucyjnego, jednakże dłużnik zwraca wierzycielowi koszty niezbędne do celowego przeprowadzenia egzekucji. Koszty te ściąga się wraz z egzekwowanym świadczeniem.
Wierzyciel w celu podjęcia czynności zobowiązany jest do uiszczenia zaliczki na wydatki określone w art. 6 ustawy o kosztach komorniczych. Należy zaznaczyć, iż wpłacona zaliczka nie jest wynagrodzeniem komornika, a przekazywana jest odpowiednim podmiotom.
Na podstawie złożonego przez komornika elektronicznego zapytania do Centralnej Bazy Danych Ksiąg Wieczystych komornik ma możliwość ustalenia czy dłużnik jest właścicielem / użytkownikiem wieczystym nieruchomości.
Aby wszcząć postępowanie egzekucyjne na podstawie tytułu wykonawczego uzyskanego w elektronicznym postępowaniu upominawczym (EPU) należy wypełnić wniosek egzekucyjny za pośrednictwem portalu e-sąd, bądź wypełniając pisemny wniosek egzekucyjny złożyć w kancelarii lub przesłać za pośrednictwem operatora pocztowego uzyskany tytuł wykonawczy.
Organ egzekucyjny nie jest uprawniony do badania zasadności i wymagalności obowiązku objętego tytułem wykonawczym.
Dłużnik obowiązany jest do powiadomienia w terminie 7 dni organu egzekucyjnego o każdej zmianie miejsca swego pobytu, trwającej dłużej niż jeden miesiąc, pod rygorem ukarania grzywną.
Dłużnik składa komornikowi, na piśmie lub ustnie do protokołu, wykaz majątku wraz z oświadczeniem o jego prawdziwości i zupełności pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia. Jeżeli dłużnik bez usprawiedliwionej przyczyny nie złoży wykazu majątku wraz z oświadczeniem o jego prawdziwości i zupełności albo nie udzieli odpowiedzi na zadane mu pytanie, komornik może ukarać go grzywną, a także zwrócić się do sądu o nakazanie przymusowego doprowadzenia dłużnika celem złożenia wykazu.
Środki z programu Rodzina 500+ nie podlegają zajęciu. Zgodnie z ustawą Prawo bankowe, środki pieniężne znajdujące się na rachunkach są wolne od zajęcia na podstawie sądowego lub administracyjnego tytułu wykonawczego.